Gebeurtenissen in België, ingedeeld op de INES-schaal, van de laatste 12 maanden

De INES-schaal (International Nuclear and Radiological Event Scale, Internationale schaal van nucleaire gebeurtenissen) is een internationale schaal die toelaat de ernst van een gebeurtenis waarbij bronnen van ioniserende stralen betrokken zijn, gemakkelijker te situeren. Ze bestaat reeds meer dan 25 jaar en wordt internationaal gebruikt.

De INES-schaal is enkel te beschouwen als een hulpmiddel voor de communicatie naar het publiek en de media om de ernst van een nucleaire gebeurtenis qua veiligheid eenvoudiger te kunnen situeren.

De INES-schaal is dus geen middel om de veiligheid van een nucleaire installatie te evalueren en mag dus ook niet gebruikt worden om de veiligheid van verschillende installaties in eigen land of buitenland te vergelijken.

Gebeurtenissen in België, ingedeeld op de INES-schaal, van de laatste 12 maanden

Datum	Inrichting	Niveau	Beschrijving
2023-03-12	SCK CEN	1	Op 12 maart 2023 werden bij het nucleair onderzoekscentrum SCK CEN bij het invullen van de vrachtbrieven en het aanbrengen van de etiketten enkele colli per ongeluk verwisseld. Het ging om 4 colli van een zending van in totaal 5 bestemd voor eenzelfde bestemmeling in Frankrijk. Het voorval werd vastgesteld door de bestemmeling, die SCK CEN op 13 maart op de hoogte bracht. Er waren geen gevolgen voor het personeel van SCK CEN of van de bestemmeling, noch voor de bevolking of voor het leefmilieu. De gebeurtenis werd ingedeeld op het niveau 1 van de INES-schaal (International Nuclear and Radiological Event Scale). Het FANC zal deze gebeurtenis verder opvolgen, onder andere wat betreft de correctieve acties en preventieve maatregelen die SCK CEN zal nemen om een gelijkaardige gebeurtenis in de toekomst te voorkomen.
2023-02-13	Belgoprocess	1	Eind 2022 werd een fout ontdekt tijdens een controle van een meetinstallatie van Belgoprocess die onder andere wordt gebruikt bij vrijgavemetingen. Na een software-update in 2020 werd een foutieve achtergrondcorrectie toegepast, waardoor de meetresultaten van oktober 2020 tot oktober 2021 niet meer correct gerapporteerd werden en de hoeveelheden cesium (Cs-137) in de vrij te geven materialen licht onderschat werden. Bij een nieuwe analyse van de meetresultaten bleek dat er in die periode 7 vaten onterecht werden vrijgegeven, omdat hun cesiumactiviteit zich lichtjes boven de vrijgavelimiet bevond. Dit incident had geen gevolgen voor de werknemers, de bevolking of het milieu omdat het slechts om kleine hoeveelheden radioactief materiaal ging die foutief werden vrijgegeven. Het FANC deelt dit voorval in op het niveau 1 van de INES-schaal, vanwege tekortkomingen op het vlak van veiligheidscultuur en kwaliteitscontroles.
2023-01-12	SCK CEN	1	Op 12 januari 2023 werden bij het nucleair onderzoekscentrum SCK CEN twee radioactieve capsules verwisseld. In eerste instantie werd een van de twee capsules werd verpakt en verstuurd naar de bestemmeling in Frankrijk. De capsule was ook bestemd voor dezelfde bestemmeling, maar werd door de verwisseling op een te vroeg tijdstip geleverd. Beide capsules zijn, afgezien van een op de capsule gegraveerde identificatiecode, identiek van uiterlijk. De verwisseling was te wijten aan een verkeerd aflezen van de identificatiecode. Het versturen van de eerste capsule had tot gevolg dat er foute gegevens op de transportetiketten en het vervoersdocument vermeld stonden. Tevens werd de maximum toegelaten activiteit van de gebruikte verpakking overschreden zonder gevolgen voor de stralingsbescherming en de nucleaire veiligheid, gezien de beschikbare marges. Het incident had geen gevolgen voor het personeel van SCK CEN of van de bestemmeling, noch voor de bevolking of voor het leefmilieu. De gebeurtenis werd ingedeeld op niveau 1 van de INES-schaal. Het FANC zal deze gebeurtenis verder opvolgen, onder andere wat betreft de correctieve acties en preventieve maatregelen die SCK CEN zal nemen om een gelijkaardige gebeurtenis in de toekomst te voorkomen.
2022-11-24	SCK CEN	1	In april 2022 heeft een uitgaand transport vanuit SCK CEN ontbrekende en verkeerde labels meegekregen en was de inhoudsbeschrijving in de transportdocument niet correct. Het gaat enkel over administratieve afwijkingen, die geen impact hebben op het welzijn van personeelsleden, bevolking of leefmilieu. Door een verkeerde interpretatie bij de melding aan de overheid werd de INES analyse pas na een half jaar uitgevoerd. Deze gebeurtenis is ingedeeld op niveau 1 van de INES-schaal.
2022-10-07	Tihange 3	1	Op 3 oktober 2022 om 8.23 uur werkte eenheid 3 van de centrale van Tihange op vol vermogen. Tegelijkertijd maten druksensoren in een stoomgenerator een drukval van 50 milliseconden (ms). Hierdoor werd de reactor automatisch uitgeschakeld. Uit de resultaten van het nog lopende onderzoek blijkt dat dit signaal foutief was en dat er dus geen sprake was van een werkelijke drukval. Tijdens de stillegging functioneerden een afblaasklep en een turbopomp (hulpvoedingswatersysteem) echter niet zoals verwacht. Daarom deelt het FANC deze gebeurtenis in op niveau 1 van de INES-schaal, ook al was de koelfunctie van de kern te allen tijde voor 100% gewaarborgd. Deze gebeurtenis had geen gevolgen voor de gezondheid van de werknemers, de bevolking of het milieu.
2022-08-23	Tihange 2	1	Om de veilige werking van een reactor te waarborgen, worden vele parameters continu gemeten en bewaakt, waaronder de neutronenstroom (het aantal neutronen dat per seconde wordt uitgezonden) van de reactor. Deze neutronenstroom wordt gemeten door verschillende meetketens die af en toe opnieuw moeten worden gekalibreerd. Op 19 augustus is er bij de herkalibratie van de meetketens op de eenheid van Tihange 2, een fout opgetreden bij het volgen van de procedure, wat tot een foutief automatisch uitschakelsignaal van de reactor heeft geleid. De systemen die nodig zijn om de reactor veilig stil te leggen, hebben naar behoren gefunctioneerd en deze gebeurtenis heeft geen gevolgen gehad voor de gezondheid van de werknemers, de bevolking of het milieu.
2022-08-16	Belgoprocess	1	Op 16 augustus 2022 viel de ventilatie volledig uit in een gebouw van Belgoprocess waarin containers met (historisch) radiumhoudend afval worden verwerkt. Het gebouw werd preventief ontruimd, maar er is geen radioactiviteit vrijgekomen en niemand werd blootgesteld aan ioniserende straling. De ventilatie kon na iets meer dan een uur worden heropgestart. Het FANC deelt dit incident in op het niveau 1 van de INES-schaal, omdat één enkel defect in de voeding in de stuurkring van de ventilatie heeft geleid tot een volledige uitval van de ventilatie.
2022-05-05	Petrochemisch bedrijf	2	Op 5 mei 2022 werd een onderaannemer tijdens het gammagrafieonderzoek van een gelaste leiding op de site van een petrochemisch bedrijf kortstondig blootgesteld aan de straling afkomstig van de gebruikte stralingsbron. De stralingsdosis die de werknemer opliep bleef beneden de reglementair vastgestelde referentieniveaus en er werden geen directe gevolgen bij de werknemer waargenomen. De bevolking werd op geen enkel moment blootgesteld aan straling en de gebruikte bron bleef volledig intact. Er was dus geen risico voor mens en leefmilieu. Op 10 mei 2022 bezochten twee nucleair inspecteurs van het FANC de site om de gebeurtenissen te reconstrueren en een actieplan op te stellen om dergelijke incidenten in de toekomst te voorkomen. Uit de analyse bleek dat het incident het gevolg was van een menselijke fout. De onderaannemer had niet alle voorgeschreven veiligheidsprocedures gevolgd. Het FANC deelt dit incident in op het niveau 2 van de INES-schaal(This hyperlink opens a new window)(This hyperlink opens a new window) (International Nuclear and Radiological Event Scale), omdat er een werknemer werd blootgesteld aan ioniserende straling.
2022-03-28	Tihange 3	1	Op 28 maart, tijdens de maandelijkse test van een nood dieselmotor op Tihange 3, werkte deze dieselmotor niet zoals verwacht en werd deze “niet-beschikbaar” verklaard. Een reserve dieselmotor werd binnen de vereiste tijd aangesloten. Controles van de twee andere nooddieselmotoren hebben geen afwijkingen aan het licht gebracht en na reparaties was de situatie op 30 maart weer hersteld. Dit incident had geen gevolgen voor de werknemers, het publiek of het milieu. Rekening houdend met de menselijke factoren in de anomalie, heeft het FANC deze anomalie ingedeeld op niveau 1 van de internationale schaal van nucleaire gebeurtenissen.