Medische toepassingen van ioniserende straling
Gebruik van ioniserende straling
Ioniserende straling worden in de medische wereld zowel voor diagnostische als voor therapeutische doeleinden gebruikt.
‘Medische beeldvorming’ is een verzamelnaam voor verschillende technieken die het lichaam voor diagnostische doeleinden in beeld brengen met volgende doeleinden :
- stellen van diagnoses ;
- beoordeling van een eventuele uitbreiding van een ziekte ;
- vroegtijdig opsporen en op volgen van ziekten ;
- ondersteunen medische ingrepen ;
- evalueren behandelingen.
Medische beeldvorming wordt opgesplitst in twee gebieden: radiologie (inclusief gebruik in de tandheelkunde) en nucleaire geneeskunde. In elk gebied kunnen verschillende soorten onderzoek worden aangeboden aan de patiënt.
De stralingsdosis is afhankelijk van de toegepaste beeldvormingstechniek en het aantal onderzoeken.
| Bron van bestraling | Duur van de natuurlijke blootstelling om deze stralingsdosis te bereiken | |
|---|---|---|
| Activiteiten uit het dagelijks leven | 4 uur in een passagiersvliegtuig (vanwege de grotere hoogte en de dunnere atmosfeer) | 1 dag |
| 7 dagen skiën in de bergen | 1 dag | |
| Radiografie (röntgenfoto) | Radiografie van de buik | 3 maanden |
| Radiografie van het bekken | 4 maanden | |
| Radiografie van de lage rug (vooraanzicht) | 2 maanden | |
| Radiografie van de lage rug (zijaanzicht) | 3,5 maanden | |
| Radiografie van de lage rug (volledig onderzoek) | 14 maanden | |
| Radiografie van de longen (vooraanzicht) | 3 dagen | |
| Radiografie van de longen (zijaanzicht) | 10 dagen | |
| Radiografie van de longen (vooraanzicht in de bed) | 3 dagen | |
| CT-scan | CT van de buik | 4 jaar |
| CT van de lage rug | 4 jaar | |
| CT het hoofd | 8 maanden | |
| CT van de sinussen | 1 maand | |
| CT van de thorax | 21 maanden | |
| Nucleaire Geneeskunde | Onderzoek skelet | 19,5 maanden |
| Onderzoek schildkier | 3 tot 9 maanden | |
| Onderzoek doorbloeding longen | 9 maanden | |
| Onderzoek doorbloeding hersenen | 20 maanden | |
| Onderzoek van de nieren | 5 tot 6,5 maanden | |
| Onderzoek naar maagreflux | 2 maanden | |
| Onderzoek galwegen | 11 maanden | |
| Onderzoek doobloeding van het hart | 15,5 tot 26 maanden | |
| Onderzoek werking hartventrikels | 19 maanden | |
| PET onderzoek | 22 maanden | |
| Tandheelkunde | Twee gewone radiografieën van de tanden | 1 dag |
| Radiografie van een volledig kaak (orthopantomogram/ panoramische opname) | 1 dag | |
| Conebeam CT | 2 tot 20 dagen |
Bron : https://www.zuinigmetstraling.be/nl
De keuze voor het goede onderzoek is niet altijd evident. Elke patiënt en situatie is namelijk anders en de keuze van het beeldvormende onderzoek is afhankelijk van verschillende factoren. Een goede techniek voor één bepaalde aandoening is daarom niet de juiste aanpak bij een andere. Elke methode heeft zijn sterke en zwakke punten. Ongeacht het onderzoek, is het essentieel om de grondbeginselen van de stralingsbescherming toe te passen.
In het belang van de radiobescherming van de patiënt en om de keuze van de arts te vergemakkelijken, zijn er aanbevelingen voor de medische beeldvorming uitgegeven door de Belgische Vereniging voor Radiologie waardoor het mogelijk is om te zien welk onderzoek het meest geschikt is voor een bepaalde aandoening. Zoals hierboven reeds is aangegeven, kan het echter nodig zijn om een ander onderzoek voor een welbepaalde patiënt te kiezen.
In de radiotherapie en de therapeutische nucleaire geneeskunde worden patiënten lokaal met hoge dosissen bestraald voor behandeling van kanker. De kwaadaardige cellen worden bestreden met hoge dosissen, terwijl men het omliggende gezonde weefsel zo weinig mogelijk wil schaden.