Natuurlijke radioactieve materialen (NORM)

Wat is « NORM » ?

Radionucliden (onstabiele atomen die ioniserende straling uitzenden tijdens het verval naar hun stabiel eindproductuit) de natuurlijke vervalreeksen van uranium en thorium zijn overal aanwezig in de aardkost.  Alle bodems bevatten daarnaast nog een zeker gehalte aan het radionuclide kalium-40 (K-40).

Materialen met verhoogde inhoud aan natuurlijke radionucliden worden vaak aangeduid met de acroniem NORM (Naturally Occurring Radioactive Material) of TENORM (Technologically Enhanced Naturally Occurring Radioactive Material).

De concentratie ervan hangt nauw samen met de samenstelling van de ondergrond. De kaart hieronder geeft een beeld van de verdeling van de natuurlijke achtergrondstraling op het Belgisch grondgebied. De kleurvariatie van geel naar rood toont de toenemende radioactiviteitsniveaus.

Belgische ondergrond : concentratie van natuurlijke radioactieve elementen

De onderstaande tabel toont de concentraties van natuurlijke radioactieve elementen in de Belgische ondergrond, uitgedrukt in Becquerel per kilogram (Bq/kg).

Uranium (U-238) Thorium (Th-232) Kalium (K-40)
5 - 50 Bq/kg 5 - 50 Bq/kg 70-900 BQ/kg

Uitgedrukt in ppm (parts per million) komen deze waarden ongeveer overeen met 0,5 tot 5 ppm uranium en 1 tot 10 ppm thorium.

Bepaalde grondstoffen kunnen rijk zijn aan uranium, thorium of K-40: dit is bv. het geval voor de ertsen aangewend in de fosfaat- en zirkoniumindustrie, waar de concentraties aan natuurlijke radioactieve elementen een honderdtal keer hoger liggen dan de bovenvermelde waarden.

Daarnaast kunnen fysicochemische processen in bepaalde omstandigheden leiden tot een aanrijking van sommige van deze natuurlijke radionucliden in de reststoffen, de halfafgewerkte of de eindproducten. Dit is bv. het geval in de non-ferro-industrie en de steenkoolcentrales.

Gezondheidsrisico ?

De aanwezigheid van NORM in de eindproducten en/of in de residu's kan, in bepaalde gevallen, een gezondheidsrisico inhouden voor diegenen die ermee in contact komen en kan een niet verwaarloosbare impact op de leefomgeving hebben.

Daarom is het noodzakelijk om in de betreffende industrieën (fosfaatsector, aanwending van zirkoniumzand en zirkoniumoxides, productie van titaandioxides, behandeling van grondwater, steenkoolcentrales, productie van non-ferrometalen, staalindustries, toepassingen van thorium, olie- en gasindustrie, extractie van zeldzame aarden...) voorzorgsmaatregelen te treffen om de risico's voor mens en milieu zoveel mogelijk te beperken.

 

Laatst aangepast op: 30/06/2020