Peer review-diensten op het vlak van nucleaire veiligheid en beveiliging

In de nucleaire sector worden er regelmatig peer reviews gehouden om de wettelijke en reglementaire kaders in de verschillende landen, of de prestaties van de exploitant op het gebied van de nucleaire veiligheid, te evalueren.

Deze onderzoeken worden doorgaans periodiek uitgevoerd en resulteren in de publicatie van een rapport waarin de verwezenlijkingen worden geëvalueerd, de aandacht op de zwakke punten wordt gevestigd en aanbevelingen worden gegeven.

Het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) is van oordeel dat deze uitwisselingen van standpunten een belangrijke meerwaarde bieden: ze laten toe om de expertise op het gebied van de bescherming tegen de gevaren van de ioniserende straling steeds opnieuw in vraag te stellen. Het speelt dan ook een actieve rol bij de organisatie van dergelijke missies in België en neemt deel aan deze in andere landen.

Topical Peer Review van ENSREG (EU) - TPR

Naar aanleiding van het ongeval bij de kerncentrale van Fukushima Daiichi in 2011, heeft de Raad van de Europese Unie in 2014 Richtlijn 2014/87/EURATOM aangenomen, die leidde tot de invoering van een Europees Topical Peer Review-systeem. Een dergelijke collegiale toetsing is belangrijk voor de continue verbetering van de nucleaire veiligheid in Europa. Daarnaast laat het lidstaten ook toe om goede praktijken met elkaar uit te wisselen. Alhoewel verschillende actoren deelnemen aan deze Peer-reviews spelen de nucleaire regulatoren die deel uitmaken van de Groep Europese Regulators verantwoordelijk voor de nucleaire veiligheid (ENSREG) een belangrijke rol bij de organisatie hiervan. ENSREG is een onafhankelijk adviesorgaan van de Europese Commissie waartoe het FANC behoort.

Eerste Topical Peer Review - 2017-2022

De eerste Topical Peer Review is van start gegaan in 2017. Het thema dat Europa had gekozen voor deze eerste Topical Peer Review was het verouderingsbeheer in kerncentrales en onderzoeksreactoren. Deze zes jaar durende oefening, die de zeven Belgische kernreactoren van ENGIE Electrabel en de BR2-onderzoeksreactor van het SCK•CEN in Mol omvat, werd afgerond in 2022. In totaal namen 19 Europese landen, waaronder 16 EU-lidstaten – en ook België, deel aan deze peerreview.

Het nationale zelfevaluatierapport dat het FANC hierover in 2017 publiceerde, kan je hier terugvinden. 

>> Wil je meer weten over deze eerste Topical Peer Review, bekijk dan zeker ons webbericht (29/10/2018): Europees rapport over verouderingsbeheer kernreactoren hierover.

Tweede Topical Peer Review - 2022-2026

ENSREG startte in 2022 haar tweede ‘Topical Peer Review’ rond het thema brandbeveiliging van nucleaire installaties.  In het kader van deze peerreview kregen alle burgers en belanghebbenden binnen de EU de kans om opmerkingen mee te geven omtrent een aantal documenten. Het plan voor de uitvoering van deze Peer review en het bijbehorende plan voor de raadpleging van belanghebbenden (Stakeholders) werden gepubliceerd op de ENSREG-website.

Het nationale zelfevaluatierapport dat het FANC hierover in november 2023 publiceerde, kan je hier terugvinden. 
Op de website van ENSREG staan ook de rapporten van de andere lidstaten.

Integrated Regulatory Review Service - IRRS

De IRRS is een dienst die het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) aanbiedt op vraag van een lidstaat. Tijdens een IRRS-missie analyseert een internationaal deskundigenteam het bestaand wettelijk en reglementair kader.  Ook wordt daarbij geëvalueerd in welke mate het wettelijk en reglementair kader, de structuur en de nationale regulatoren aan de internationale normen en richtlijnen, zoals het IAEA ze in de Safety Standards definieert, beantwoorden.

Een IRRS-missie laat tevens toe om de goede praktijken die in andere landen bestaan, te leren kennen.  Het resultaat van deze doorlichting bestaat in een aantal aanbevelingen en suggesties die de lidstaat in staat moeten stellen om zijn nucleaire veiligheidsopdracht nog beter uit te voeren. Verder zullen de ‘good practices’ die in het geauditeerde land geïdentificeerd werden, op hun beurt als voorbeeld kunnen dienen voor andere regulatoren.

In 2013 verwelkomden het FANC en zijn technische filiaal Bel V een eerste IRRS-missie dat georganiseerd werd door het IAEA. Gedurende twee weken werden het regelgevend kader, de organisatie en de werking van de Belgische nucleaire veiligheidsautoriteit onderworpen aan een peer review. In 2017 vond een follow-upmissie plaats. In 2023 werd op verzoek van de Belgische regering een tweede IRRS-missie georganiseerd. Van 19 tot 30 juni 2023 ontvingen het FANC en Bel V een internationale groep van 22 reviewers. De vervolgmissie is gepland voor 2026.

International Physical Protection Advisory Service - IPPAS

Een IPPAS-missie is bedoeld om te analyseren in welke mate de regelgeving en de praktijken van het gastland op het gebied van de nucleaire beveiliging overeenstemmen met de internationale standaarden. 

Het is een dienst aangeboden door het IAEA, die hiermee aan zijn lidstaten de mogelijkheid biedt om hun fysiek beveiligingssysteem te versterken, d.w.z. alle maatregelen die bestemd zijn om het radioactief materiaal, de nucleaire installaties en het nucleair vervoer tegen sabotage, diefstal, of alle mogelijke kwaadwillige handelingen te beschermen.

Deze ‘peer review’ wordt vervolgens afgesloten met een verslag waarin alle goede praktijken van het gastland worden opgesomd en waarin tevens een reeks aanbevelingen en suggesties worden geformuleerd waardoor er zowel op het niveau van het regelgevend kader (wetgeving, interacties tussen de autoriteiten...), als op het operationele niveau (implementatie van de regelgeving in de praktijk) verbeteringen kunnen worden doorgevoerd.

Internationale missies in de kerncentrales

Operational Safety Review Team - OSART

Een OSART-missie is een onderzoek dat wordt uitgevoerd door een internationaal team van deskundigen over de veiligheid en de betrouwbaarheid van de uitbating van een kerncentrale.  Dit is een dienst die door het IAEA wordt aangeboden, met de bedoeling de lidstaten met advies en ondersteuning bij te staan om de operationele veiligheid van hun kerncentrales tijdens de bouw, de inbedrijfstelling en de uitbating ervan verder te verbeteren.  

De auditrapporten zijn publiek en bestaan enerzijds uit aanbevelingen en suggesties voor de exploitant om de veiligheid te verhogen, en anderzijds uit de identificatie van good practices om deze te delen met andere nucleaire exploitanten. 

De eerste missie in ons land werd uitgevoerd van 5 tot 23 mei 2007 in de kerncentrale van Tihange 1, met een opvolgingsmissie in januari 2009.  De tweede missie vond plaats van 8 tot 25 maart 2010 in de reactoren 1 en 2 van de kerncentrale in Doel, met een opvolgingsmissie in maart 2012. De derde vond plaats van 17 april tot 4 mei 2023 in de kerncentrale van Tihange en was gericht op kernreactor Tihange 3.

 Meer informatie over de OSART-missies van Tihange en Doel vindt u via onderstaande links :

Safety Aspects of Long Term Operation – SALTO

Het doel van een SALTO-missie bestaat erin de lidstaat van het IAEA, die daartoe een verzoek heeft ingediend, bij te staan en te adviseren over de veiligheidsaspecten van een langetermijnuitbating van een kernreactor. Deze missie verloopt doorgaans in twee fasen: eerst wordt een zogenaamde voorbereidende, of pre-SALTO-missie uitgevoerd in de kerncentrales die een LTO overwegen, en vervolgens wordt de eigenlijke SALTO-missie uitgevoerd in de installaties waarvan de uitbatingsduur daadwerkelijk verlengd zal worden.

In het kader van de langetermijnuitbating (Long Term Operation – LTO) van Tihange 1 tot 2025 heeft het FANC aan het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) gevraagd om in januari 2015 een SALTO-missie (Safety Aspects of Long-Term Operation) te organiseren voor Tihange 1, Doel 1 en 2. Een pre-SALTO-missie vond plaats in 2012 op Tihange 1. De SALTO-missie in Tihange 1 heeft plaatsgevonden van 13 tot 22 januari 2015 en een opvolgingsmissie werd georganiseerd in december 2016. De SALTO-missie in Doel 1 en 2 vond plaats van 14 tot 23 februari 2017. De opvolgingsmissie is gepland voor september 2019.

Meer informatie over de SALTO-missies van Tihange 1, Doel 1 en 2 vindt u via onderstaande links :

Internationale missies in andere nucleaire inrichtingen

Integrated Safety Assessment of Research Reactors – INSARR

Een INSARR-missie is een objectieve, uitgebreide peerreview van de veiligheid van onderzoeksreactoren aan de hand van de IAEA-veiligheidsnormen. De INSARR-missies worden uitgevoerd aan de hand van interviews met medewerkers, nazicht van documentatie en bezoeken ter plaatse.
De missies duren één tot twee weken. Na afloop doet het reviewteam aanbevelingen en suggesties voor veiligheidsverbeteringen.

  

 

Laatst aangepast op: 19/08/2024